اعوذبالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
جشن حنوکا از ٢۵ کیسلو تا ٢ طوت(۸روز)
#حنوکا یا #حانوکا (Hanukkah) یا جشن روشنایی یکی از جشن‌های یهودیان است که به‌مدت ٨روز (تقریباً مصادف با ایام کریسمس مسیحیان) برگزار می‌شود.
واژهٔ عبری «حانوکه» به‌معنای افتتاح و گشایش بوده و این عید یادآور خاطرهٔ پیروزی‌های کهن و یکی از معجزات در تاریخ یهود است.
بر پایهٔ تاریخ یهود، حزب قدیسین که از اورشلیم گریختند متاتیاهو، بزرگ خانواده #حشمونی را که کمی پس از آن درگذشت، به رهبری خود برگزیدند.
جانشین او پسرش یهودا ملقب به مکابی (چکش) علیه سلوکیان شورش کرد و پس از چند بار نبرد، بر آنان پیروز شد.
(توضیح تصوبر✡ حاکمیت یونانیان تاثیرات فرهنگی عمیقی بر یهودیان گذاشت. تهاجم یونانیان به کشور یهودا بیش از آن‌که تهاجمی نظامی باشد، یک تهاجم فرهنگی بود!)
پس از آبادی #معبد_دوم اورشلیم، قدرت جدیدی در اروپا ظهور کرد. این پدیدهٔ جدید، فاتحان یونانی بودند و تمدنی که به‌عنوان #هلنیسم نامیده شد. آنان قسمت بزرگی از آسیا را تسخیر نمودند که از آن‌جمله #حکومت_یهودا بود.
حکمرانی یونانیان بر سرزمین یهودا، تاثیرات عمیقی بر یهودیان گذاشت. #فرهنگ_یونانی توجه یهودیان را به خود معطوف داشت. تهاجم یونانیان به کشور یهودا بیش از آن‌که تهاجمی نظامی باشد، یک #تهاجم_فرهنگی بود!
یونانیان که خدایان و الهه‌های متعدد را می‌پرستیدند، در زمینه‌های مختلف مانند هنرهای زیبا، فلسفه، ادبیات و... پیشرفت‌های شایان توجهی کرده بودند و توانستند یهودیان را تحت تاثیر فرهنگ خود قرار دهند. این یهودیان در تاریخ به #هلنیست (پیروان فرهنگ و تمدن یونان) معروف شدند.
در مقابلِ هلنیست‌ها، گروهی از یهودیان سنّتی به مبارزه برخاستند که به #حسیدیم (به‌معنی پرهیزکاران) مشهور شدند. اینان بر حفظ و اجرای فرامین تورات اصرار داشتند.
(توضیح تصویر؛🕎 کاهن بزرگ، متتیا حشمونایی به‌همراه پسرانش از اورشلیم گریخت و با جمع کردن یهودیان، علیه یونانیان دست به شورش زد و به پیروزی‌هایی هم نایل آمد.)
زمانی‌که کشور کوچک یهودا تحت سلطه سلوکیان قرار داشت، #آنتیوخوس_چهارم سعی کرد یهودیت را ریشه‌کن کرده و فرهنگ یونانی را جایگزین نماید. او فرمان داد که #معبد_دوم اورشلیم به «معبد زئوس» تبدیل شود.
سربازان آنتیوخوس مجسمهٔ #زئوس را به درون معبد برده و قربانگاهی در آنجا بنا نموده و یهودیان را مجبور به پیروی از این مراسم کردند. همچنین به‌دستور آنتیوخوس آموزش #تورات و مراسم مذهبی ممنوع شد و هرکس که از این قوانین سر باز می‌زد، محکوم به اعدام می‌شد. یهودیان بدون هیچ‌گونه مقاومتی پذیرای این فرامین شدند، زیرا داشتنِ #فرهنگ_یونانی را نشانهٔ شخصیت و تمدن می‌پنداشتند!
اما گروهی از یهودیان با فرار به اطراف اورشلیم و پنهان شدن در کوه‌ها تصمیم گرفتند در حفظ ایمان خویش بکوشند و از قوانین یونانیان سر باز زنند. یکی از کاهنان بزرگ به‌نام #متتیا_حشمونایی نیز به‌همراه پسرانش از اورشلیم گریخت. وی با جمع کردن گروهی از یهودیان، علیه یونانیان دست به شورش زد و به پیروزی‌هایی هم نایل آمد.
پس از مرگ متتیا، یکی از فرزندانش به‌نام یهودا، فرماندهی یهودیان را علیه یونانیان به‌دست گرفت. وی به‌علت ضرباتی که به یونانیان وارد ساخت، بعدها به‌نام #یهودا_مکابی (یهودای کوبنده) شهرت یافت.
(توضیح تصویر:🕎 یهودا مکابی و سپاهش موفق شدند سپاه آنتیوخوس را شکست داده و به اورشلیم وارد و با شادی و هلهله به معبد مقدس دست یابند.)
#یهودا_مکابی و گروهش که به #مکابیان معروف شده بودند، موفق شدند پس از جنگ‌های متوالی، سپاه آنتیوخوس را شکست داده و در سال ١۶۵ قبل از میلاد به اورشلیم وارد و با شادی و هلهله به #معبد_مقدس دست یابند. آنان معبد را پاک کرده و سپس هنگام آن فرا رسید که #منوره (شمعدان هفت‌شاخه) را که باید شب و روز در آنجا روشن باشد بیفروزند.
مطابق آنچه در #تلمود (و نه در تورات) آمده، وقتی‌که #حشمونائیم (مکابیان) خواستند پس از مدت‌ها دوباره معبد را بازگشایی کنند فقط توانستند به ظرف کوچکی از روغن که هنوز مُهر #کاهن_اعظم را داشت و در نتیجه از ناپاکی به دور مانده بود، دست یابند. این مقدار اندک روغن حداکثر بیش از یک روز نمی‌توانست دوام داشته باشد، اما در عمل برای مدت هشت روز در حال سوختن بود و در نتیجه این امکان را فراهم آورد تا روغن پاک جدیدی تهیه شود.
به‌همین دلیل، این معجزه نزد یهودیان تبدیل به #جشن_حنوکا شد و برای چنین روزی شمعدان ٩ شاخهٔ منوره ساخته شد، که در شب اول یک شمع آن افروخته می‌شود و روز بعد، شمع دیگری روشن می‌گردد و به این ترتیب تا روز هشتم تمامی شمع‌ها روشن می‌شود.
گرچه حاخام‌ها سابقاً بیش از بُعد نظامی، بر بُعد معنوی این عید تأکید داشتند، اما امروزه تحت تأثیر #صهیونیسم (خصوصاً در اسرائیل) با بزرگ‌نمایی این جشن، بر بُعد ملّی و پیروزی نظامی آن تأکید می‌کنند.
(توضیح تصویر:✡ درخت حنوکا و عمو ماکس (به تقلید از درخت کریسمس و بابا نوئل)!!)
#عید_حنوکا از اعیاد مذکور در تورات نیست و در گذشته از اهمیت چندانی برخوردار نبود و به شکل ساده‌ای برگزار می‌شد. هر روز شمعی روشن می‌گردید و پدر خانواده دعایی می‌خواند و افراد خانه سرود ساده‌ای را با هم می‌خواندند که در آن از خداوند تشکر کرده، سلوکی‌ها را سگ می‌نامیدند.
در نتیجه، روزهای عید حنوکا با سایر روزهای هفته فرقی نمی‌کرد. اما رفته‌رفته عید حنوکا به‌دلیل همزمان شدن با عید کریسمس مسیحیان، اهمیت فوق‌العاده‌ای یافت و این عید بی‌اهمیت به مهم‌ترین #عید_یهود در برابر کریسمس تبدیل شد.
عید حنوکا در تقلید از عید کریسمس تا آنجا پیش رفت که آداب و رسوم گذشتهٔ آن از یاد رفت و #درخت_حنوکا به‌عنوان همتای «درخت کریسمس» مطرح شد و مسئولیت توزیع هدایا بین کودکان به #عمو_ماکس (همتای بابا نوئل در مسیحیت) سپرده شد!!
#جشن_حنوکا در سرزمین‌های اشغالی اسرائیل به‌عنوان عیدی دینی-ملّی جشن گرفته می‌شود و در آن، شمعدان‌ها در میادین عمومی شهرها روشن شده، افرادی مشعل به‌دست در معابر عمومی به‌طور هماهنگ به‌راه می‌افتند و هزاران جوان در این مراسم به #قلعه_ماسادا صعود می‌کنند.
